De bakermat van de huidige Vrijstaat is de Mark Meissen, waar koning Hendrik I in het jaar 929 na Christus de bouw van een kasteel liet bouwen - daar begon eerst de Duitse nederzetting, later kwamen er Slavische stammen uit het oosten bij.

Deze stammen, waarvan sommige al geregeerd werden als vorstendommen van grote families, groeiden meer en meer. Daaruit ontstonden de latere aristocratische huizen, die lange tijd de geschiedenis van Saksen bepaalden.

Een van de beroemdste prinsen van Saksen was Friedrich August I van Saksen (geboren op 12 mei 1670 in Dresden, overleden op 1 februari 1733 in Warschau, Polen), genaamd "August de Sterke" - Dresden is hem veel barokke gebouwen schuldig, zoals het Dresden Reisdenzschloss, het kasteel van Moritzburg en de Zwinger.

Net als veel andere Duitse deelstaten is ook Saksen afkomstig uit een kleiner koninkrijk met dezelfde naam, waarvan het gebied en de grenzen ruwweg overeenkomen met die van het huidige Saksen. In het jaar 1870 ontwikkelde zich uit dit koninkrijk en andere vorstendommen een unie, waaruit het huidige Duitsland zich ontwikkelde.

Aan het begin van de 20e eeuw was Saksen een economisch zeer succesvolle regio in Duitsland en een belangrijke brug naar Rusland. Aan het einde van de tweede wereldoorlog werden veel Saksische steden zwaar verwoest, waaronder Dresden. In de tijd van de Duitse Democratische Republiek (DDR) van 1948 tot 1990 speelde Saksen opnieuw een belangrijke rol vanwege de nabijheid van het oosten en de economische kracht van het land. Na de hereniging met de Bondsrepubliek Duitsland in 1990 werd Saksen een van de vijf nieuwe deelstaten. Sindsdien wordt de 03.10. gevierd als dag van de Duitse eenheid in geheel Duitsland.

Al sinds de tijd van de Weimarerrepubliek, de voorganger van de huidige Bondsrepubliek Duitsland, draagt Saksen de titel van "Vrijstaat", dus niet meer als monarchie, maar als democratisch bestuurde staat, die ook na de Duitse hereniging officieel in naam van de deelstaat werd opgenomen. Vanwege zijn omvang, bevolking en economische/toeristische relevantie is Saksen een van de meest invloedrijke deelstaten van Duitsland.